ابو جعفر نصیرالدین محمد بن حسن طوسی (ولادت 597 ـ وفات 672 هـ‌‌.ق) که در بین فارسی‌زبانان به خواجه نصیرالدین طوسی شهرت دارد از علمای بزرگ ریاضی، نجوم و حکمت ایران در قرن هفتم و نیز از وزراء آن عصر است. برای بزرگداشت مقام والای این دانشمند ایرانی، روز پنجم اسفند مقارن با زادروز وی را گرامی می‌داریم.

وی فیلسوف، متکلم، فقیه، دانشمند، ریاضیدان و منجم ایرانی شیعه است که به القابی چون «نصرالدین»، «محقق طوسی»، «استاد البشر» و «خواجه» شهرت دارد. او علوم دینی و عقلی را از پدر و منطق و حکمت طبیعی را از دایی‌اش آموخت. تحصیلات خود را در شهر نیشابور به اتمام رساند و در آنجا به عنوان دانشمندی برجسته شهرت یافت.

از مشهورترین کتاب‌های خواجه نصیرالدین طوسی به زبان عربی می‌توان به شرح کتاب «اشارات» ابن‌سینا و در فارسی کتاب «اخلاق ناصری» اشاره کرد. دیگر آثار برجسته‌ی وی عبارتند از «تجریدالکلام فی تحریر عقاید الاسلام» در زمینه‌ی الهیات، «تذکره نصیریه» در نجوم، «اساس الاقباس» در منطق، «اوصاف الاشراف» در عرفان. وی همچنین چندین کتاب به زبان عربی درباره‌ی منطق، نجوم و هندسه دارد.