یکی از مهم ترین مسائلی که دانشجویان با آغاز فصل امتحان تجربه می کنند، اضطراب امتحان است . اضطراب امتحان فرد را درباره ی توانایی هایش دچار تردید می کند و پیامد آن کم شدن توان مقابله ی او با موقعیت آزمون است .

ملیحه امینیان ( کارشناس ارشد روان شناسی بالینی و کارشناس اداره مشاوره دانشکده علوم پزشکی گراش ) در مصاحبه با خبرنگار مفداگراش ، در مورد عوامل بوجودآورنده ، نشانه ها و راهکارهای کاهش اضطراب امتحان مطالبی را بیان کرد که شرح آن را در زیر بخوانید :

اضطراب امتحان چیست ؟

فردی که دچار اضطراب شده ، مواد درسی را میداند اما شدت اضطراب وی مانع از این می شود که معلومات خود را به یاد آورد. این نوع اضطراب بیشتر ریشه در نگرش افراد به موقعیتشان دارد . اگر احساس کنند کنترلی بر موقعیت خود ندارند و یا شرایطی که در آن قرار گرفته اند خارج از توان آنهاست اضطراب خود را به شکل چشمگیری نمایان می کند . باید به این نکته توجه داشت که وجود اضطراب در حد اعتدال می تواند به عنوان نیروی محرک برای فعالیت و تلاش عمل کند اما اضطرابی که منجر به اختلال در عملکرد فرد شود نیاز به بررسی های بیشتری دارد .

چه عواملی باعث به وجود آمدن اضطراب امتحان می شود؟

ظرفیت و خود پنداره ی فرد ، دشواری آزمون ، ارزیابی بد بینانه و تفکر منفی درباره ی آزمون ، شیوه های ناکارآمد و نامناسب مطالعه میتواند در به وجود آمدن اضطراب امتحان تاثیرگزار باشد .

نشانه های اضطراب امتحان چیست؟

نشانه های اضطراب امتحان شامل سه دسته علایم میشوند که به اختصار توضیح خواهم داد . مشهود ترین آنها علائم فیزیولوژیک مانند تپش قلب ، رنگ پریدگی ، تغییر فشار خون، آشفتگی معده و ... است . نشانه های دیگر شامل نشانه های شناختی و نشانه های رفتاری می باشد . علائم شناختی مانند فراموشی کوتاه مدت و علائم رفتاری شامل حرکات غیر ارادی دست و پا ، لرزش بدن و صدا، ناآرامی و بی قراری و ترس می شود .

آیا اضطراب امتحان همواره آسیب رسان است ؟

داشتن نگرانی برای امتحان امری اجتناب ناپذیر است و اگر از راهبرد درستی برای روبه رو شدن با این نگرانی استفاده شود هیچ اختلالی در عملکرد فرد به وجود نخواهد آمد .افراد در برخورد بااین گونه نگرانی ها ممکن است به سه شکل عمل کنند . در شکل اول افرادی قرار دارند که از روش تکلیف مدار استفاده می کنند و تلاش می کنند تا دروس و فعالیت های خود را به نحوی سازمان دهی و اولویت بندی کنند که با مدیریت زمان بتوانند تمام مسئولیت هایشان را به انجام برسانند . دسته ی دوم افرادی هستند که در حالی که تلاش می کنند و سعی آنها کنترل کردن هیجاناتشان است اما ممکن است احساس هایی چون خشم و ترس و ناامیدی را هم نشان دهند . در نهایت دسته ی سوم کسانی هستند که تلاش می کنند با انکار یا کوچک شمردن موقعیت اضطراب اوراز تفکردرباره ی آن خود داری کرده و فکر کردن درباره ی دیگر مسائل زندگی را جایگزین فکر اضطراب آورکنند .  

چه راهکارهایی جهت کاهش اضطراب پیشنهاد می شود؟

چند راهکار برای کاهش اضطراب امتحان پیشنهاد می شود  . اولین راهکار اصلاح کردن سبک مطالعه است. هنگامی که مطالعه ی دروس با برنامه ریزی و در طول ترم انجام شود فرد اضطراب کمتری را در روزهای نزدیک به امتحان و حین آزمون خواهد داشت. همچنین پیشنهاد می شود حین مطالعه حتما یادداشت برداری صورت گیرد . این کار باعث منسجم شدن مطالب شده و به یاد آوردن آنها را در زمان آزمون آسانتر می کند . استفاده از سیستم یادداشت برداری کرونل میتواند بسیار مفید باشد در این سیستم چهارمورد ثبت می شود: عنوان ، متن اصلی ، نکات مهم و خلاصه متن .

همچنین به موقع حاضر شدن در جلسه امتحان ، آگاهی داشتن درباره ی شیوه ی امتحان و اجتناب از خوردن کافئین می تواند از راهکار های دیگر برای کاهش اضطراب امتحان باشد .

سخن پایانی 

 امیدوارم تمام دانشجویان با بهترین عملکرد و بهترین شرایط روان شناختی از جلسه ی آزمون خارج شوند. در صورتی که به خدمات روان شناختی نیاز داشته باشند می توانند به اداره ی مشاوره دانشکده مراجعه کنند .